Optymalna koncentracja umożliwia efektywne przyswajanie wiedzy, wpływa na skuteczne rozwiązywanie zadań szkolnych i problemów, jakie pojawiają się w codziennym życiu. Minimalna długość skupienia uwagi u dziecka szkolnego wynosi piętnaście minut – właśnie tyle wymaga się od siedmiolatka, który powinien być w stanie skoncentrować się przez kwadrans na konkretnym zagadnieniu. Współczesna rzeczywistość oddziałuje negatywnie na tę zdolność mózgu – codzienność obfituje bowiem w mnogość elektronicznych gadżetów i zabawek, które skutecznie rozpraszają uwagę i bombardują mózg dziecka zbędnymi oraz nadmiernymi bodźcami. Chcąc mieć pewność, że dziecko poradzi sobie w szkole i będzie osiągać wyniki w nauce adekwatne do swoich faktycznych możliwości, warto dowiedzieć się, jak poprawić i ćwiczyć koncentrację u dziecka. Niewątpliwie zaprocentuje to w przyszłości i ułatwi małemu uczniowi naukę w szkole.
Warto zaznaczyć, że koncentracja uwagi wpływa nie tylko na edukację, ma bowiem znaczący udział w codziennym funkcjonowaniu dziecka i jego samodzielności. Również pozornie prozaiczne czynności, jak ubieranie się, codzienna dbałość o higienę osobistą czy relacje społeczne wymagają skupienia uwagi i dobrze działającej pamięci.
Najlepsze ćwiczenia na sprawność mózgu u najmłodszych dzieci
Oczywiste jest, że edukacja u maluchów powinna przybierać formę zabawy i stanowić przyjemną aktywność, generującą radość – dzięki temu w dziecku obudzona zostanie wewnętrzna motywacja do poszukiwania wiedzy i rozwiązywania problemów, co z kolei pozytywnie wpłynie na edukację w szkole. Konieczne jest zatem rozbudzanie wewnętrznego pędu do wiedzy i rozwijanie dziecięcych zainteresowań oraz pasji. Chcąc wybrać najlepsze ćwiczenia mózgu dla dzieci, należy zatem sprecyzować aktywności, jakie dziecko najchętniej podejmuje – dzięki temu ćwiczenia rozwijające mózg u maluszków staną się świetną zabawą.
Oto kilka podstawowych i sprawdzonych sposobów na stymulację mózgu najmłodszych dzieci:
- Zabawy sensoryczne – ćwiczenia, które zaangażują wszystkie zmysły dziecka, pozwolą pobudzić mózg i dostarczyć mu niezbędnych bodźców do rozwoju. Im więcej zróżnicowanych dźwięków, faktur, zapachów i smaków będzie oddziaływać na rozwijający się umysł, tym efektywniejsza będzie stymulacja. Wśród ćwiczeń sensorycznych można wyróżnić zabawę produktami dostępnymi w każdym domu – makaronem, mąką, wodą o zróżnicowanej temperaturze, rozmaitymi materiałami oraz olejkami zapachowymi. Można prezentować dziecku różne dźwięki i zachęcać do ich rozpoznawania, nazywania lub – w przypadku młodszych dzieci – dopasowywania do ilustracji. Niezastąpione okazują się także spacery bosymi stopami po rozmaitych podłożach oraz zabawy manualne – plasteliną, masą solną, piaskiem lub ciastem. Takie zabawy sensoryczne to świetne ćwiczenia dla dzieci stymulujące mózg!
- Selekcjonowanie i sortowanie – zabawy, w których przebiegu zadaniem dziecka jest skategoryzowanie przedmiotów i ich pogrupowanie stanowią świetne wyzwanie oraz przyczyniają się do rozwoju intelektualnego malucha. Pomysły na ćwiczenia rozwijające mózg u dzieci nie muszą być bardzo wyszukane, nie wymagają także specjalnego zaopatrzenia – śmiało można wykorzystać produkty, dostępne w domu. Dla malucha dobrą zabawą będzie pomoc w porządkowaniu ubrań, podczas której jego zadaniem będzie posortowanie części garderoby – tworzenie zbiorów wymaga zaangażowania i koncentracji, a po zakończonej zabawie dziecko będzie miało poczucie dobrze wykonanego zadania. Kategoryzować można niemal wszystko – owoce i warzywa, kolorowe klocki, zabawki oraz kredki czy autka. Za każdym razem zabawa może zatem przybierać inną formę, dzięki czemu ćwiczenia rozwijające mózg u najmłodszych będą ciekawe i nigdy się nie znudzą!
- Czytanie bajek i rozmowa – u najmłodszych dzieci to właśnie te aktywności wpływają na rozwój mózgu, pomagają go stymulować i jednocześnie budują relację z rodzicami. Opowiadanie dziecku o bieżących wydarzeniach, o zjawiskach spotkanych na spacerze, czytanie książeczek i omawianie obrazków to pozornie błahe, jednak bardzo ważne czynności, decydujące o rozwoju mózgu.
Skuteczna nauka koncentracji dla dzieci – jak poprawić koncentrację u dziecka i pomóc mu skupić uwagę?
Istnieje szereg zabaw i ćwiczeń, które każdy rodzic może wdrożyć w codzienności swojego dziecka. Najlepsze ćwiczenia na koncentrację u najmłodszych dzieci to takie, które są dostosowane do możliwości rozwojowych dziecka oraz sprawiają mu radość. Oto kilka przykładowych propozycji:
- klaśnij, kiedy usłyszysz… – w tym ćwiczeniu zadaniem dziecka jest klaśnięcie w dłonie na dźwięk określonego, ustalonego wcześniej słowa. Zabawa polega na tym, że rodzic czyta opowiadanie – najlepiej nowe i niesłyszane wcześniej przez malucha – a dziecko musi zareagować klaśnięciem, kiedy usłyszy dane słowo;
- puzzle – wszelkiego rodzaju układanki, dostosowane do wieku i możliwości, to doskonałe ćwiczenia na koncentrację dla dzieci. Stworzenie obrazka z kilku elementów jest wyzwaniem, jednak nawet maluchy mogą poradzić sobie z tym zadaniem – wystarczy dobrać odpowiednią trudność ilustracji oraz zaczynać od kilku elementów, stopniowo zwiększając ich ilość;
- odtwarzanie rytmu – powtarzanie konkretnego dźwięku przy użyciu dłoni lub stóp, a także konkretnych instrumentów to zadanie, wymagające skupienia uwagi, a równocześnie jest to atrakcyjna zabawa dla małych dzieci;
- rysowanie na plecach – w tej zabawie rodzic na plecach dziecka rysuje określony kształt, pisze literę lub cyfrę. Zadaniem dziecka jest odgadnięcie, co rodzic narysował.
Inne ćwiczenia na koncentrację uwagi dla dzieci szkolnych to między innymi bardziej zaawansowane puzzle, zagadki i łamigłówki, rozwiązywanie krzyżówek, w tym także wykreślanek oraz popularne gry – warcaby i szachy oraz planszowe gry tematyczne, których obecnie na rynku jest ogromny wybór.
Jakie zajęcia na poprawę pamięci u dzieci warto zastosować i jak ćwiczyć pamięć u dzieci w każdym wieku?
Obok koncentracji, pamięć stanowi kolejny czynnik, istotnie wpływający na proces uczenia się i odnoszone sukcesy szkolne. Dlatego właśnie trening pamięci u dzieci należy rozpocząć od najmłodszych lat. Najlepsze ćwiczenia na pamięć dla dzieci to:
- gra memory – polegająca na odszukiwaniu par takich samych obrazków, jest jedną z najbardziej znanych i lubianych przez dzieci zabaw pamięciowych;
opowiadanie o wysłuchanej lub przeczytanej opowieści – wymaga skupienia uwagi zapamiętania najważniejszych informacji, pozwalających odtworzyć opowieść czy bajkę jak najbardziej dokładnie;
- zabawa: zgadnij, co się zmieniło – w tej zabawie dziecku pokazywane są przedmioty, zabawki lub obrazki ułożone w konkretny sposób – zadaniem dziecka jest uważne przyjrzenie się ich układowi, następnie dziecko zamyka oczy, a rodzic dokonuje jakiejś zmiany – dziecko ma zgadnąć, co zostało zmienione;
- nauka wierszyków, piosenek, rymowanek – to oczywisty sposób na ćwiczenie pamięci, wykorzystywany w codziennej edukacji przedszkolnej i szkolnej.
Wymienione ćwiczenia na pamięć dla dzieci nie są jedynymi, a zastanawiając się, jak poprawić pamięć u dzieci, warto poszukiwać również innych sposobów – ich zasób jest nieograniczony, a atrakcyjność wdrażanych zabaw zależy przede wszystkim od kreatywności rodziców. Warto bawić się z dziećmi w takie rozwijające ćwiczenia, jednak gdy problemy z koncentracją i pamięcią stają się bardziej nasilone, może okazać się konieczne skorzystanie ze wsparcia profesjonalistów.
Hanna Siniarska
pedagog szkolny
